Próchnica wtórna – objawy, przyczyny i leczenie

Próchnica wtórna stanowi częstą przypadłość stomatologiczną, dotykającą pacjentów w różnym wieku. Dolegliwość charakteryzuje się pojawianiem się zmian próchnicowych w obszarze sąsiadującym z wcześniej założonymi wypełnieniami. Próchnica rozwijają się więc wokół istniejących plomb i często stanowi wyzwanie diagnostyczne. Dowiedz się, co może być przyczyną przypadłości i jak wygląda leczenie w przypadku próchnicy wtórnej?

Czym jest próchnica wtórna?

Próchnica wtórna, nazywana również próchnicą pod plombą, stanowi poważny problem stomatologiczny, który dotyka zarówno dorosłych, jak i dzieci. Jest to stan, w którym proces próchnicowy rozpoczyna się w obszarze przylegającym do istniejących wypełnień zębów i najczęściej wiąże się z koniecznością wymiany plomby.

W miarę postępu próchnicy wtórnej dochodzi do dalszego niszczenia twardych tkanek zęba, co prowadzi do osłabienia jego struktury i zwiększa ryzyko złamania. Dlatego też niezwykle ważne jest podjęcie działań profilaktycznych i prawidłowa higiena jamy ustnej, zwiększająca szansę utrzymania zdrowych zębów, ale również mająca na celu zapobieganie rozwojowi próchnicy w okolicach wypełnień.

Próchnica wtórna – objawy

Podobnie jak w przypadku próchnicy pierwotnej, jest wiele możliwych objawów mogących wskazywać na próchnicę wtórną. Jednym z nich jest pojawienie się plamy próchnicowej, która zazwyczaj przyjmuje postać matowej zmiany, zlokalizowanej blisko istniejącego wypełniania, lub innego przebarwienia wokół plomby. Ponadto może dojść do powstania szczeliny między wypełnieniem a zębem (rozszczelniona plomba), co jest miejscem gromadzenia się bakterii i sprzyja dalszemu rozwojowi próchnicy. W przypadku bardziej zaawansowanych zmian nieszczelna plomba może się ukruszyć lub nawet wypaść, co zwykle wywołuje dokuczliwe dolegliwości bólowe.

Należy pamiętać, że próchnica wtórna manifestuje się bólem również wtedy, gdy zmiany obejmują miazgę zęba, co świadczy o zaawansowanym procesie próchniczym i wymaga pilnej konsultacji z lekarzem.

Przyczyny próchnicy wtórnej

W procesie powstawania próchnicy wtórnej (i pierwotnej) kluczową rolę odgrywa niedostateczna higiena jamy ustnej i związana z tym wysoka aktywność bakterii próchnicowych. Z przeprowadzonych badań wynika, że mikrobiota wyizolowana z nowo powstałych ubytków próchnicowych jest analogiczna do tej, która występuje przy krawędziach wypełnień, gdzie dochodzi do rozwoju próchnicy wtórnej. Obecność bakterii odpowiedzialnych za rozwój próchnicy w przestrzeni między wypełnieniem a zębem może prowadzić do powstania próchnicy wtórnej. Dlatego też niezwykle istotne jest utrzymanie odpowiedniej higieny jamy ustnej, usuwanie płytki nazębnej i hamowanie aktywności metabolicznej bakterii poprzez eliminację cukru z diety. Kwasy, czyli produkty przemiany glukozy i fruktozy przez bakterie nieszczą szkliwo, a dodatkowo sam cukier wpływa na zmianę składu mikroflory w jamie ustnej.

Diagnostyka próchnicy wtórnej

Rozpoznanie próchnicy wtórnej jest zadaniem wymagającym od stomatologa szczególnej uwagi i precyzji. Nie każde zauważalne zmiany w obszarze wypełnień zębowych muszą świadczyć o obecności choroby. Szczególnie trudna może okazać się diagnostyka w przypadku wypełnień amalgamatowych, gdzie objawy, takie jak słaba adhezja do zębiny, przebarwienia, korozja amalgamatu oraz zmiany optyczne materiału pod wpływem światła, występują stosunkowo często i mogą wprowadzać w błąd.

Problemy diagnostyczne stwarza również próchnica pod plombą. Dlatego stomatolodzy korzystają często ze specjalnych technik i badań obrazowych – rtg.

Próchnica wtórna – leczenie

Leczenie próchnicy wtórnej zależy od stopnia zaawansowania procesu próchnicowego oraz stanu ogólnego zęba i otaczających tkanek. Dlatego niezwykle istotna jest precyzyjna diagnostyka. Leczenie obejmuje:

• usunięcie zainfekowanego materiału, lub całego wypełnienia,
• oczyszczenie ubytku, lub przeprowadzenie leczenia kanałowego,
• założenia nowego wypełnienia, a w razie konieczności wykonania rekonstrukcji zęba.

Wizyta u stomatologa powinna obejmować również edukację pacjenta, ponieważ jest niezwykle ważne, aby był świadomy znaczenia odpowiedniej higieny jamy ustnej, stosowania past z fluorem i płynów do płukania jamy ustnej, oraz ograniczenia spożycia cukrów.

Należy pamiętać, że próchnica wtórna jest poważnym problemem stomatologicznym i zawsze wymaga pomocy specjalisty.

Zapobieganie próchnicy wtórnej – profilaktyka

Zapobieganie próchnicy wtórnej wymaga kompleksowego podejścia, które koncentruje się zarówno na utrzymaniu zdrowia zębów, jak i na odpowiednich praktykach higienicznych. Aby zminimalizować ryzyko rozwinięcia się przypadłości należy przede wszystkim:

• regularnie kontrolować stan zdrowia zębów u stomatologa,
• zadbać o odpowiednią higienę jamy ustnej,
• unikać spożywania cukru (ważne jest nie tylko wyeliminowanie białego cukru, ale również ograniczenie spożycia węglowodanów prostych).

Wdrożenie tych prostych praktyk może wpłynąć na stan zdrowia jamy ustnej i minimalizować ryzyko wystąpienia wtórnej próchnicy zębów.

FAQ

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące próchnicy wtórnej.